Dwór Mateusza Chełmońskiego w Adamowiznie

Nad stawem w Adamowiznie, niedaleko opisywanego już przeze mnie dworku Adama Chełmońskiego, znajduje się kolejny dworek należący potomków rodu Chełmońskich. Budynek został zaprojektowany w 1930 r. przez architekta Witolda Pokrowskiego na zlecenie dra Mateusza Chełmońskiego. Można go podziwiać z drugiego brzegu stawu utworzonego na rzece Mrownie. 

Parterowy, drewniany, otynkowany budynek stoi na kamiennej podmurówce. Dworek jest częściowo podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem przekrytym łamanym dachem o połaciach krytych dachówką ceramiczną. W połaciach wszystkich czterech elewacji znajdują się wystawki. Na elewacjach wzdłużnych wieńczone są trójkątnymi szczytami, na elewacjach bocznych zaś pokryte daszkiem naczółkowym. Od frontu dworek ma szerokie wejście, a nad nim balkon wsparty na czterech kolumnach. Układ wnętrz jest dwutraktowy z sienią i salonem na osi. Obiekt jest przykładem stylu dworkowego o cechach klasycystycznych, nawiązującego do typowych siedzib szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX w. Dworek otoczony jest naturalnym parkiem krajobrazowym. 

Mateusz Chełmoński na schodach dworu

Bratanek znanego polskiego malarza Józefa Chełmońskiego, syn Adama Chełmońskiego – Mateusz Chełmoński - urodził się 9 stycznia 1892 r. w Warszawie, ale wpisany został do ksiąg stanu cywilnego w Szymanowie. Chełmoński kontynuował tradycje lekarskie po ojcu i też był lekarzem, społecznikiem i patriotą. Wraz żoną Konstancją, dwiema córkami, mieszkał w dworku w otoczeniu cennych obrazów i mebli. Zmarł 23 grudnia 1981 r. i został pochowany w rodzinnym grobie na cmentarzu w Grodzisku Mazowieckim. 

Dwór Mateusza Chełmońskiego nazywany „dworem nad stawem” od czasów budowy zachował się w prawie niezmienionej formie. W 1983 r. willę przejął spadkobierca dra Mateusza Chełmońskiego – Piotr Stefański z rodziną. Budynek jest niedostępny do zwiedzania.

Doktor Chełmoński przy pracy w domu

Źródła:

• Strona Szkoły Podstawowej im. doktora Mateusza Chełmońskiego w Adamowiznie
• Adamowizna - Dworek dr Chełmońskiego. Na stronach portalu Moje Mazowsze
• Adamowizna w portalu Katalog polskich zamków, pałaców i dworków
• Plan odnowy miejscowości Adamowizna na lata 2008–2013. Grodzisk Mazowiecki, styczeń 2008 r.