Ksiądz prałat pułkownik Mikołaj Bojanek

Ks. Mikołaj Bojanek - dziekan kapituły łowickiej,
kapelan prezydenta RP. Fotografia z 1935 r.

Ksiądz prałat pułkownik Mikołaj Bojanek to ważna postać w historii Polski i Grodziska Mazowieckiego. Ten wielki patriota, społecznik i z zamiłowania historyk zapisał się na trwałe w historii naszego miasta. W uznaniu jego zasług jedna z ulic w centrum Grodziska Mazowieckiego nosi jego imię.

Mikołaj Bojanek urodził się 1 XI 1865 r. w Latowiczu w rodzinie o dużych tradycjach patriotycznych. Nauki pobierał w Warszawie – początkowo w gimnazjum, a następnie w seminarium duchownym. Święcenia kapłańskie otrzymał 26 I 1890 r. z rąk biskupa Ruszkiewicza. Został wikarym w Kutnie, a następnie w Warszawie w parafii św. Aleksandra. Już pracując w Kutnie współpracował z niepodległościowymi organizacjami narodowymi, za co był represjonowany przez władze carskie. Za odmowę czytania z ambony manifestu carskiego w języku rosyjskim został przeniesiony na probostwo wiejskie w Kurzeszynie. W latach 1895-1904 przebywał na probostwach w Pustelniku, Babsku, Kuflewie i Cegłowie, gdzie był administratorem, a potem znów w Kuflewie. 15 IX 1904 r. został przeniesiony do Warszawy, gdzie objął obowiązki rektora Seminarium Duchownego. Następnie skierowano go na probostwo w Rawie Mazowieckiej, skąd po roku trafił na plebanię w Grodzisku, gdzie został dziekanem i kanonikiem kapituły łowickiej.

W czasie I wojny światowej dzięki jego staraniom powstał w Grodzisku pierwszy w Polsce Komitet Pomocy Ofiarom Wojny. Ksiądz Bojanek zorganizował również straż obywatelską oraz pomoc dla rannych i chorych. Organizował towarzystwa dobroczynne, towarzystwo opieki nad sierotami, był kuratorem szpitala. Na lekcjach religii uczył historii Polski. W końcu 1915 r. w okolicach Grodziska stacjonowały oddziały legionowe. Ks. Bojanek wspierał działalność powiatowego urzędu zaciągu do Wojska Polskiego. Wraz z legionistami stawiał w Grodzisku krzyż – pomnik ku czci powstańcom 1863 r. W liście z podziękowaniami urzędu zaciągu do Wojska Polskiego czytamy: „Gdy Legiony wróciły do Kraju dla przetworzenia się w kadry Armii Polskiej, społeczeństwo nie wszędzie przyjęło swojego żołnierza tak szczerze, jak uczyniłeś to Ty, Najprzewielebniejszy Księże Kanoniku, jak przyjął go Grodzisk”.

Ksiądz Bojanek przejawiał także zainteresowania naukowe. Na podstawie archiwalnych zapisków w księgach parafialnych zebrał i uporządkował historię Grodziska w monografii historycznej „Kościół i parafia w Grodzisku”. Zbierał również materiały do historii kapituły łowickiej, których nie zdążył opublikować

Prezydent RP Ignacy Mościcki 
na nartach w towarzystwie 
swojego kapelana ks. Bojanka
(1931 r.)

W 1926 r. za zgodą Stolicy Apostolskiej został zwolniony z urzędu dziekana i proboszcza w Grodzisku i w stopniu pułkownika mianowany kapelanem przybocznym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

W dniu 1 V 1934 r. przeszedł na emeryturę wojskową. Zmarł w Warszawie dn. 27 I 1935 r., w wieku 69 lat. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim [kwatera PPRK, nr grobu 226].

Za swą działalność społeczną i niepodległościową odznaczony został wieloma odznaczeniami, m.in.: Orderem Polonia Restituta, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym „Za wojnę 1918-1921”, Medalem Dziesięciolecia.

Źródła informacji i zdjęć:

• Zygmunt T. Gajowniczek: Wielcy ludzie zasłużeni dla Regionu Latowickiego
• Mikołaj Bojanek - biogram na stronach wikipedii
• Narodowe Archiwum Cyfrowe