Kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Skułach

Skuły, to miejscowość położona w południowej części powiatu grodziskiego, w gminie Żabia Wola. We wsi znajduje się Kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. To prawdopodobnie trzeci kościół w Skułach. Parafia była erygowana w XIV w, wówczas prawdopodobnie został wybudowany pierwszy kościół. Drugi powstały w XVI w., został spalony przez Szwedów w 1656 r. W 1654 r. dobra skulskie nabyła królowa Maria Ludwika i przekazała na własność Księżom Misjonarzom od Św. Krzyża w Warszawie. Akt darowizny 23 maja 1654 r. potwierdził król Jan Kazimierz. Obecny kościół został wybudowany w 1678 r. staraniem kolatora Seweryna Skulskiego i Księży Misjonarzy, do których należała parafia w latach 1651-1865. W 1774 r. przeprowadzono gruntowny remont kościoła, wówczas dobudowano zakrystię. W 1801 r. biskup sufragan warszawski Antoni Malinowski konsekrował kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W latach 1892-1893 zbudowano drewnianą czworoboczną dzwonnicę o konstrukcji słupowej. Dzwon pochodzi z 1796 r. W roku 1927 kościół został nakryty blachą, a w latach 1939-1940 zbudowano ogrodzenie. W latach 90. XX w. prowadzono remont kościoła.

Drewniany, jednonawowy kościół ma konstrukcję zrębową. Prezbiterium jest trójbocznie z zakrystią w osi. Dwukalenicowy dach z czworoboczną wieżyczką na sygnaturkę w części frontowej zwieńczoną daszkiem dwuspadowym jest pokryty blachą. Strop wewnątrz kościoła jest płaski, wspólny dla nawy i prezbiterium.

Część wyposażenia kościoła pochodzi z XVIII w. Również zegar słoneczny z blatem marmurowym znajdujący się przed kościołem pochodzi z XVIII w. Ściany wewnątrz kościoła obite są płótnem, na którym namalowane zostały sceny ze Starego i Nowego Testamentu, naśladownictwo obrazów Dorego. Na suficie znajduje się obraz Wniebowzięcia N.M.P. pędzla Józefa Spornego z Nieszawy i Józefa Rutkowskiego. Ołtarz główny, boczne ołtarze, ambona, chrzcielnica, konfesjonały, chór zrobione są z modrzewia w stylu naśladującym barok. Kielich gładki fundacji Seweryna Skulskiego z r. 1684 został w 1786 r. odrestaurowany i pozłocony. Organy znajdujące się w kościele zostały zbudowane przez Z. Kamińskiego przed rokiem 1939 i napędzane są miechem nożnym.

Źródła informacji:

• Serwis - Kościoły drewniane w Polsce. Skuły
• Historia powstania parafii rzymsko-katolickiej pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Skułach (informacja na budynku).
  
• Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom X - województwo warszawskie; zeszyt 4 - powiat grodzisko-mazowiecki. Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1967.
• Wiśniewski J.A., 1998, Kościoły drewniane Mazowsza, Oficyna Rewasz, Pruszków.

Ksiądz prałat pułkownik Mikołaj Bojanek

Ks. Mikołaj Bojanek - dziekan kapituły łowickiej,
kapelan prezydenta RP. Fotografia z 1935 r.

Ksiądz prałat pułkownik Mikołaj Bojanek to ważna postać w historii Polski i Grodziska Mazowieckiego. Ten wielki patriota, społecznik i z zamiłowania historyk zapisał się na trwałe w historii naszego miasta. W uznaniu jego zasług jedna z ulic w centrum Grodziska Mazowieckiego nosi jego imię.

Mikołaj Bojanek urodził się 1 XI 1865 r. w Latowiczu w rodzinie o dużych tradycjach patriotycznych. Nauki pobierał w Warszawie – początkowo w gimnazjum, a następnie w seminarium duchownym. Święcenia kapłańskie otrzymał 26 I 1890 r. z rąk biskupa Ruszkiewicza. Został wikarym w Kutnie, a następnie w Warszawie w parafii św. Aleksandra. Już pracując w Kutnie współpracował z niepodległościowymi organizacjami narodowymi, za co był represjonowany przez władze carskie. Za odmowę czytania z ambony manifestu carskiego w języku rosyjskim został przeniesiony na probostwo wiejskie w Kurzeszynie. W latach 1895-1904 przebywał na probostwach w Pustelniku, Babsku, Kuflewie i Cegłowie, gdzie był administratorem, a potem znów w Kuflewie. 15 IX 1904 r. został przeniesiony do Warszawy, gdzie objął obowiązki rektora Seminarium Duchownego. Następnie skierowano go na probostwo w Rawie Mazowieckiej, skąd po roku trafił na plebanię w Grodzisku, gdzie został dziekanem i kanonikiem kapituły łowickiej.

W czasie I wojny światowej dzięki jego staraniom powstał w Grodzisku pierwszy w Polsce Komitet Pomocy Ofiarom Wojny. Ksiądz Bojanek zorganizował również straż obywatelską oraz pomoc dla rannych i chorych. Organizował towarzystwa dobroczynne, towarzystwo opieki nad sierotami, był kuratorem szpitala. Na lekcjach religii uczył historii Polski. W końcu 1915 r. w okolicach Grodziska stacjonowały oddziały legionowe. Ks. Bojanek wspierał działalność powiatowego urzędu zaciągu do Wojska Polskiego. Wraz z legionistami stawiał w Grodzisku krzyż – pomnik ku czci powstańcom 1863 r. W liście z podziękowaniami urzędu zaciągu do Wojska Polskiego czytamy: „Gdy Legiony wróciły do Kraju dla przetworzenia się w kadry Armii Polskiej, społeczeństwo nie wszędzie przyjęło swojego żołnierza tak szczerze, jak uczyniłeś to Ty, Najprzewielebniejszy Księże Kanoniku, jak przyjął go Grodzisk”.

Ksiądz Bojanek przejawiał także zainteresowania naukowe. Na podstawie archiwalnych zapisków w księgach parafialnych zebrał i uporządkował historię Grodziska w monografii historycznej „Kościół i parafia w Grodzisku”. Zbierał również materiały do historii kapituły łowickiej, których nie zdążył opublikować

Prezydent RP Ignacy Mościcki 
na nartach w towarzystwie 
swojego kapelana ks. Bojanka
(1931 r.)

W 1926 r. za zgodą Stolicy Apostolskiej został zwolniony z urzędu dziekana i proboszcza w Grodzisku i w stopniu pułkownika mianowany kapelanem przybocznym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

W dniu 1 V 1934 r. przeszedł na emeryturę wojskową. Zmarł w Warszawie dn. 27 I 1935 r., w wieku 69 lat. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim [kwatera PPRK, nr grobu 226].

Za swą działalność społeczną i niepodległościową odznaczony został wieloma odznaczeniami, m.in.: Orderem Polonia Restituta, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym „Za wojnę 1918-1921”, Medalem Dziesięciolecia.

Źródła informacji i zdjęć:

• Zygmunt T. Gajowniczek: Wielcy ludzie zasłużeni dla Regionu Latowickiego
• Mikołaj Bojanek - biogram na stronach wikipedii
• Narodowe Archiwum Cyfrowe