Willa Radogoszcz został wybudowana w 1889 r. na zlecenie Zacharija Putiato, naczelnika powiatu sochaczewskiego. Została zlokalizowana w ówczesnym parku jordanowickim z przeznaczeniem na letnią rezydencję carskiego urzędnika. Według legendy opisującej jej powstanie, willa miała przypominać rezydencje wypoczynkowe jakie budowano na Krymie w rodzinnych stronach Putiato. Zdaniem niektórych historyków sztuki „Radogoszcz” stanowi jedyny w Polsce przykład tzw. willi liwadiańskiej (nazwa pochodzi od miejscowości Liwadia na Krymie). Inni przypisują jej raczej cechy willi palladiańskiej, charakterystyczne dla architektury rezydencjonalnej w XVIII i XIX w. nawiązującej do tradycji antycznych.
Budynek często zmieniał właścicieli i nazwy. Po 1914 r. został zakupiony przez Rozalię i Pawła Helcmanów, warszawskich aptekarzy. Parterowy budynek z niskim podpiwniczeniem, posadowiony na kamieniach polnych służył swoim właścicielom w sezonie letnim jako miejsce wypoczynku, spotkań towarzyskich i przyjęć. Wnętrza domu zostały uzupełnione o bogato zdobione kaflowe piece, które pozwalały gościom i gospodarzom na przedłużenie pobytu, zamieniając rezydencję wakacyjną w dom całoroczny. Wnętrza pałacyku mieściły szereg przestronnych pokoi umieszczonych w amfiladzie, kuchnię i pomieszczenia gospodarcze usytuowane w piwnicy. Budynek posiadał także obszerny taras z kolumnami stylizowanymi na antyczne, zaopatrzony w dwutraktowe schody wiodące do okalającego willę ogrodu. W otoczeniu willi rosły krzewy ozdobne i drzewa owocowe i znajdował się sztuczny staw z wysepką na środku. Nieco dalej rozciągał się park z pięknym starodrzewem, w którym znaleźć można było relikty pierwotnej puszczy porastającej niegdyś okolice Grodziska. W późniejszych latach piwnice willi zostały pogłębione i zamienione w mieszkalną suterenę.
W latach międzywojennych jednym z mieszkańców willi miał być miejscowy rabin. Z willi korzystał również Bronisław Saltz, burmistrz miasta. W okresie okupacji piwnice „Radogoszczy” służyły za schron wykorzystywany podczas nalotów bombowych.
Po wojnie budynek należący do prywatnych właścicieli został przejęty przez władze miejskie i przeznaczony „pod kwaterunek”. Prawowitych gospodarzy – rodzinę Nowackich prowadzących w Grodzisku sklep z artykułami szewskimi – eksmitowano z willi do sutereny, w której zamieszkali razem z dokwaterowanymi lokatorami.
Po 1945 r. swoją siedzibę miało tu Stowarzyszenie Miłośników Sztuki powołane przez artystów osiadłych w Grodzisku i okolicach (m.in. prof. Edward Kokoszko, Armand Vetulani, Jan Skotnicki i Szczepan Brozych). Służyła również jako miejsce spotkań różnych środowisk i organizacji działających w mieście, w tym rzemieślników i kupców grodziskich. Tu powstała Szkoła Muzyczna I st. (obecnie nosząca imię kompozytora T. Bairda i mieszcząca się w Dworku Skarbka).
W latach 1972-1994 w willi znajdował się punkt naprawy sprzętu AGD. W tym czasie budynek został poważnie zdewastowany. Zamurowano drzwi na tarasie, zburzono jeden z pieców, pomieszczenia podzielono ściankami działowymi, a w ścianach umieszczono liczne gniazdka elektryczne. Zmieniono także układ schodów, zlikwidowano murowane tralki, pod tarasem wykuto garaż. Zniszczeniu uległo także otoczenie willi. W miejscu założeń ogrodowych, w latach 70. powstało blokowisko, które szczelnie otoczyło zabytkowy obiekt. Staw z wyspą został zasypany, a na jego miejscu zlokalizowano sklep z artykułami ogrodniczymi oraz tzw. małą skarpę, czyli umieszczone na niewielkim wniesieniu pawilony handlowe (rozebrane w 2010 r.).
W 1994 r. miasto odzyskało willę i przekazało ją na działalność kulturalną. W latach 1994-2010 mieściła się tu filia Ośrodka Kultury Gminy Grodzisk Maz. – Centrum Edukacyjno-Kulturalne „Radogoszcz”. W 1995 r. w willi znalazły się zbiory przeniesione z dawnego Muzeum Regionalnego PTTK, stanowiące początek stałej ekspozycji dokumentującej dzieje miasta i regionu. W latach 2010-2012 r. budynek przeszedł generalny remont i 11 listopada 2012 r. został udostępniony mieszkańcom jako Willa Radogoszcz - Galeria Etnograficzna.
Opracowano na podstawie informacji ze stroni internetowej Willi Radogoszcz - Galerii Etnograficznej (http://willaradogoszcz.eu/historia/)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)