Grodzisk na starych mapach

Najstarsze mapy na których widnieje Grodzisk pochodzą z XVIII w. Carte de la Pologne divisée par provinces et palatinats et subdivisée par districts construite par J. A. B. Rizzi Zannoni została wydana w 1772 r.

Jedną z najdokładniejszych map z tego okresu jest Mappa szczegulna Woiewodztwa Mazowieckiego
autorstwa de Pertheesa. Mapa w skali ok. 1: 225000 datowana jest na 1783 r. Widoczny jest na niej Grodzisk leżący przy granicy Powiatu Błońskiego, na skraju rozległych kompleksów Puszczy Jaktorowskiej.

Kolejna mapa pochodzi ze zbioru Special Karte von Südpreussen : mit Allergrösster Erlaubniss aus der Königlichen grossen topographischen Vermessungs-Karte, unter Mitwürkung des Directors Langner (Mapy topograficzne Prus Południowych). Na jednym z 13 arkuszy o wymiarach 62 x 82 cm wykonanych w technice miedziorytu, ręcznie kolorowanych w skali ok. 1:150000 znajdują się okolice Grodziska. Mapy wydawane były w latach 1802-1803

Obecny Grodzisk Mazowiecki powstał z połączenia kilku miejscowości - Grodziska, Jordanowic, Wólki Grodziskiej i Nowego Grodziska. Na dawnych mapach widoczne są jeszcze jako oddzielne miejscowości. Plan des environs de Varsovie kolejną mapą, na której uwieczniono okolice Grodziska. Datowana jest na 1829 r., Mapa bardzo szczegółowo przedstawia okolice Warszawy, widoczne są pojedyncze zabudowania. Mapa orientowana jest w kierunku zachodnim, a rzeźba terenu jest pokazana w sposób uproszczony przy użyciu kreskowania. Treść mapy przedstawiona jest języku polskim i francuskim w skali 1:84 000


Kapta Oкpecнosteй Гopoдa Вapшaвы (Karta Okrestnostey Goroda Varshavy - Mapa okolic miasta Warszawy) pochodząca z 1838 r. została opracowana w skali 1:84 000 (tzw. dwuwiorstówka) i obejmuje obszar na zachód od Warszawy aż po Grodzisk. Mapa zorientowana jest w kierunku zachodnim i zaznaczony jest już na niej planowany przebieg Linii Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Widoczne są rozległe obszary leśno-parkowe w pobliżu Jordanowic.

Kolejna rosyjska mapa mapa z początku XX w., to tzw. trzywiorstówka w skali 1:126 000. Grodzisk znajduje się na arkuszu XVIII-A

Karte des westlichen Rußlands - mapa w skali 1:100 000 z początków XX w., oparta jest na mapach rosyjskich (1:21 000, 1:42 000, 1:84 000 i czasem 1:126 000). Okolice Grodziska obejmuje arkusz G 33 Błonie.

Również z początków XX w. pochodzą austriackie mapy Generalkarte von Mitteleuropa. Mapa generalna Europy Środkowej w skali 1:200 000, wydawana była od 1889 r. aż do czasów II wojny światowej. Grodzisk znalazł się na arkuszu 38-52 Nowogeorgiewsk (Modlin).

Atlas geograficzny ilustrowany Królestwa Polskiego – atlas geograficzny wydany w Warszawie w latach 1903-1907 przez Józefa Michała Bazewicza; rejestrował toponimy z obszaru Królestwa Polskiego. Atlas był wielokrotnie wznawiany.

Warto wspomnieć również o dość nietypowej mapie wykonanej w rzucie izometrycznym - Warschau und seine Umgebung (Warszawa i jej okolice). Mapa pochodzi prawdopodobnie z 1915 r. i przedstawia okolice Warszawy, aż po Grodzisk i Izdebno na zachodzie. Mapa nie posiada podziałki.

Mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego - doskonałe pod względem kartometryczności i szczegółowości ukazywały się w okresie międzywojennym w rożnych skalach i wariantach, np. jako Mapa topograficzna okolic Warszawy w skali 1:10000, o aktualności treści z 1924 r. Poniżej fragment tej mapy obejmujący zasięgiem okolice Grodziska z zaznaczonymi jeszcze oddzielnymi miejscowościami: Grodzisk, Jordanowice, Wólka Grodziska. Warto zwrócić również na miejscowość Chlewno (wcześniej i do lat 50. XX w. noszącą nazwę Chlewnia). Nie ma tu również zaznaczonego przebiegu linii EKD, która dotarła do Grodziska trzy lata później.


Doskonały i dokładny obraz Ziemi Grodziskiej w latach 30. XX w. dają mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego w skali 1:25 000. Obszar ten znajduje się na arkuszu P40-S31-E GRODZISK

Mapa WIG była podstawą opracowania mapy sowieckiej z 1940 r. w skali 1:50000 (N-34-138-V-Grodzisk). Treść mapy odpowiada zgeneralizowanej informacji zawartej na mapie WIG w skali 1:25000. Zastosowano inny, typowy dla map radzieckich sposób rysowania map.

1 komentarz:

  1. Ciekawy post. Gratuluję cierpliwości w wyszukiwaniu starych map okolic Grodziska
    M.

    OdpowiedzUsuń

Komentarze i uwagi - mile widziane.